ቢቢሲ በስደት ላይ ለነበሩ የኢትዮጵያ ተቃዋሚዎች እና ምሁራን መድረክ በመስጠት፣ ፀረ-መንግሥት ትርክቶችን ያጠናክር ነበር። ኬንያ መቀመጫውን ያደረገው ቢቢሲ ከቀዳማዊ ኃይለስላሴ ዩንቨርስቲ በስነ ምግባር ግድፈት የተባረረውን ፅንፈኛውን ኮሚንስት ብርሃነመስቀል ረዳኢን በጋዜጠኝነት በመቅጠር እንዳሰራው አምባሳደር ታደለች ኃይለሚካኤል “ዳኛው ማነው” በተሰኘው መፅሃፏ ላይ በግልጽ ፅፋለች። ብርሃነ መስቀል የቅጣት ጊዜውን በቢቢሲ ጋዜጠኝነት በማገልገል እና ተመልሶ ትምህረቱን ለመቀጠለው ወደ ዩኒቨርስቲው ከገባ በኋላ የተማሪዎችን የአመፅ እንቅስቀሴ በመምራት፣ አውሮፕላን በመጥለፍ፣ እና የሽምቅ ውጊ በማደራጀትና በመምራት በአብዮት ስም የኢትዮጵያን መንግስት በማዳከም ከፍተኛ አስተዋፅኦ እንዳደረገ ልብ ይሏል።
መግቢያ
የአሜሪካ ድምፅ ራዲዮ (VOA) ፣ ዶቼቬሌ፣ እና ቢቢሲ ወርልድ ሰርቪስ የመሳሰሉት የመገናኛ አውታሮች በሬዲዮ በሬዲዮዎቻቸው፣ በድረገጾቻቸው፣ ዛሬ ላይ ደግሞ በማህበራዊ ሚዲያ አውዶቻቸው፣ በኢትዮጵያ በሚነገሩ ዋና ዋና ቋንቋዎች ወሬ፣ ፕሮፓጋንዳና ስትራቴጂክ መረጃዎችን የሚረጩት ለራሳቸው ብሔራዊ ጥቅም እንደሆነ አይካድም። በነዚህ የፕሮፓጋንዳ ማሽኖች ውስጥ ተቀጥረው የቀጣሪዎቻቸውን ጥቅም ለማስከበር ምለው በታማኝነት የሚሰሩት ደግሞ የእኛው ጉዶችች “ኢትዮጵያዊያን” ናቸው። ለተቀጠሩበት ሚንዳና ለሚከፍላቸው አገር ጥቅም የሚሰሩትና እየሰሩ ያሉት “ወገኖቻችን” ለእነዚሁ ሚዲያዎች በታማኝነት ለማገልገል የሚገቡትን ማህላ ከየተቋማቱ የኤዲቶሪያል ፖሊሲ፣ ተቋማቱ ከተቋቋሙለት ዓላማና ኢትዮጵያችን ላይ ያደረሱትንና እያደረሱት ያለውም ጉዳት መመርመር የዚህ ትውልድ ስራ ሊሆን ይገባል።
እነዚህ ሃያላን ሃገራት ኢትዮጵያ ውስጥ ርዕዮተ ዓለም ለማስፋፋት የመረጃ ጦርነትን ከመጠቀማቸው ባለፈ በመንግስትና በህዝብ መካከል፣ በሕዝብ ለሕዝብ ማካከል፣ በመንግስትና በፓለቲካ ሃይሎች መካከል መተማምን እንዲሸረሸር ጥርጣሬን፣ አለመግባባትን እና ሁከትን በመፍጠር የቀዳማዊ ሃይለስላሴን እና የደርግን መንግስት ለማዳከም እና ለማፍረስ አልፎ ተርፎም ሃገራችን የግዛት አንደነቷን እንድታጣ በማድረግ ከፍተኛ አስተዋፅኦ አድርገዋል። ዛሬም አላረፉም። መሳሪያ ሆነው የሚያገለግሏቸው “ኢትዮጵያዊያንም” ያለ ሃፍረት ለቀጠሯቸው ታምነው ማገልገላቸው ክብር ሆኖላቸው ደረታቸውን ገልብጠው እንደ ባለ “ታሪክ” በየመድረኩ ይታያሉ። አንዳንዶቹም የወርቅ ካባ እየተደረበላቸው ሪባን ሲቆርጡ እያየን ነው። ለመግቢያና ወደፊት በስፋት ስለምናነሳው የውጭ ሚዲያዎች ስትራቴጂ ይህል ይህ ከጠቆምን “ባንዳነት ምንድነው? መለኪያውስ?| የሚለውን ኢትዮጵያዊያን እንዲያሰላስሉት በማሳሰብ ወደ ዋናው አሳብ እንዘልቃለን።
በአለባቸው ጉብሳ ቋሚ የአዲስ ሪፖርተር አምደኛ
የውጭ ሚዲያ እንደ ስትራቴጂያዊ መሳሪያ፡ የቀዝቃዛው ጦርነት ውርስ
ኢትዮጵያ – የቀዝቃዛው ጦርነት ግንባር
በመጀመሪያው የቀዝቃዛው ጦርነት (1947–1991) ወቅት የዓለም ጂኦፖለቲካ በአሜሪካ እና በሶቪየት ኅብረት መካከል በነበረው ርዕዮተ ዓለማዊ ግጭት የተቃኘ ነበር። ይህም ከመደበኛው ወታደራዊ ግጭት በዘለል በዋነኝነት በፕሮፓጋንዳ፣ በማደናገሪያ ወሬ (Disinformation)፣ በስለላ እና በቴክኖሎጂ ውድድር ላይ በተመሠረተ የመረጃ ጦርነት ይካሄድ ነበር። በዚህ ዓለም አቀፍ ውጊያ ማዕቀፍ ውስጥ፣ የኢትዮጵያ የፖለቲካ ምኅዳር ለሁለቱ ልዕለ ኃያላን አገራት ስትራቴጂያዊ ግቦችን ለማሳካት ወሳኝ የጦርነት አውድማ ነበር።
በቀዳማዊ ኃይለ ስላሴ ዘመነ መንግስት ወቅት ኢትዮጵያ የአሜሪካ አጋር በነበረችበት ወቅት የሶቭየት እና የእንግሊዝ (ምንም እንኳ የአሜረካ አጋር ብትመስልም) የመረጃ ጦርነት ተጠቂ ስትሆን የንጉሠ ነገሥቱን አገዛዝ “በአብዮት” ስም ለመጣል ከፍተኛ ድርሻ ነበረው።
የንጉሱ አስተዳደር ከወደቀ በኋላ ኢትዮጵያ በደርግ ጊዜያዊ አስተዳደር እየተመራች ወደ ሶቨየት ሕብረት መራሹ ኮሙኒዝም ጎራ ስትቀላቀል ደግሞ የአሜሪካ መራሹ ዓለም አቀፍ የመረጃ ውጊያ ግንባር ሆነች። በሁለቱም ጎራዎች በኢትዮጵያ ውስጥ የተፈፀመውን የመረጃ ጦርነት ባህሪ፣ አፈፃፀም፣ ግብ እና ተዋንያኖች በአግባቡ መመርመርና መረዳት አሁን ላለንበት ውስብስብ እና ተለዋዋጭ ባለብዙ ሃያላን ሃገራት የዓለም ስርዓት ውስጥ (Multipolar world order) የሚፈፀሙ የመረጃ ጦርነቶችን ለመከላከል እና በጽናት ለመቋቋም የምናደርገውን ሃገራዊ ጥረት እንደሚያግዝ በማመን በንጉሱ እና በደርግ አገዛዝ ዘመን የነበረውን ስትራቴጂክ የመረጃ ጦርነት ለመዳሰስ እንሞክራለን።
የሃያላኑ ስትራቴጂክ ግቦች
ሁለቱም ሃያላን አገራት በመረጃ ጦርነቱ አማካኝነት ሊያሳኳቸው የፈለጓቸው ዋነኛ ሁለት ስትራቴጂያዊ ግቦች ነበሩ። አንደኛ፣ ርዕዮተ ዓለማቸውን በማስረፅ ዓለም አቀፍ ተፅዕኗቸውን ማስፋፋት በአንፃሩ ደሞ የሌላኛው ጎራ ርዕዮት ወደ ሃገራቸውና ጥገኛ ሃገሮቻቸው (client states) ሰርጎ እንዳይገባ መከላከል ወይም መመከት ላይ የተመሰረተ ነበር። አሜሪካ ካፒታሊዝምንና ዲሞክራሲን፣ ሶቪየት ኅብረት ደግሞ ኮሙኒዝምን በዓለም አቀፍ ደረጃ ላይ ለማስፋፋት ይፈልጉ ነበር። ሁለተኛው እና ወሳኝ የሆነው ግብ ደግሞ፣ በጠላት አገር ውስጥ ጥርጣሬን፣ አለመግባባትን እና ሁከትን በመፍጠር የጠላትን መንግስት ማዳከም እና ማፍረስ ነበር። ይህን ግብ ከማስፈፀም አንፃር በሶቨየት የአሜሪካ አምባሳደር የነበረው እና የኢንፎርሜሽን ኤጀንሲ እንዲቋቋም የፓሊሲ ሃሳብ ያቀረበው ጆርጅ ኬነን ሶቨየትን ለማጥቃት ስለሚፈፀመው የመረጃ ጦርነት በሚከተለው መልኩ ነበር የገለፀው፡-
“… ወደነዚህ ሰዎች ስንቀርብ በኛ በኩል ሰናይትን (virtue) ማሳየት አያስፈልገንም የነሱንም ሃዘኔታና ርህራሄ ለማግኘት መሞከር ምንም ፋይዳ የለውም። በእጃቸው ላይ ትኩስ ደም ያለባቸው ፍጥረታት በመሆናቸው ለጓደኝነት የምንፈልጋቸው ሰዎች አይደሉም። ለእነሱ ያለን አቀራረብ በዋናነት የተቀረፀው በተሳፈሩበት የወንጀል መንገድ ላይ ጥርጣሬዎችን፣ አለመተማመን እና መደናገርን በአዕምሯቸው ውስጥ ለመዝራት ነው። ስለ መሪዎቻቸው ብቃትና ችሎታ፣ ስለ ዓላማቸው ትክክለኝነትና ፍትሃዊነት፣ ስለትግል ጓዶቻቸው እና አለቆቻቸው ታማኝነት ያላቸው አመለካከት እና እይታ በጥርጣሬ እና ባለመተማመን የተሞላ እንዲሆን ማናቸውንም አግባብነት ያለው መረጃ በማናቸውም መንገድ አዕምሮአቸው ውስጥ አስርገን ማስገባት አለብን።”
የVOA ዓላማ እና የአማራጭ ትርክት አቀራረብ
ይህ ስልት በጆርጅ ኬነን የተነገረ ቢሆንም ሶቨየቶችም ለአሜሪካ ርዕዮተ ዓለም እና መሪዎች ያላቸው አመለካከት እና ግባቸውን ለማሳካት የሚፈልጉት በተመሳሳይ መንገድ ነው። “ሰርገን የምንገባው በአዕምሯቸው ውስጥ እንጂ በመስሪያ ቤታቸው ውስጥ አይደለም” ይሉ ነበር። በዚህም ምክንያት ብዙ የመረጃ ጦርነት ተመራማሪዎች ጦርነቱን “የአዕምሮና ልቦና ጦርነት” ፣ “የቃላት ጦርነት”፣ “የወሬ ሁከት”….ወዘተ እያሉ ይጠሩታል።
እነዚህ ሃያላን ሃገራት ኢትዮጵያ ውስጥ ርዕዮተ አለም ለማስፋፋት የመረጃ ጦርነትን ከመጠቀማቸው ባለፈ በመንግስትና በህዝብ መካከል፣ በሕዝብ ለሕዝብ ማካከል፣ በመንግስትና በፓለቲካ ሃይሎች መካከል መተማምን እንዲሸረሸር ጥርጣሬን፣ አለመግባባትን እና ሁከትን በመፍጠር የቀዳማዊ ሃይለስላሴን እና የደርግን መንግስት ለማዳከም እና ለማፍረስ አልፎ ተርፎም ሃገራችን የግዛት አንደነቷን እንድታጣ በማድረግ ከፍተኛ አስተዋፅኦ አድርገዋል።
የምዕራባውያን ስትራቴጂ እና የመረጃ መሣሪያዎቻቸው
አሜሪካ መራሹ ምዕራባውያን ኃይሎች የሶቪየትን ተፅዕኖ ለመመከትና የራሳቸውን ዓላማ ለማስፈጸም የነበራቸውን የመረጃ መሣሪያዎች በብቃት ተጠቅመዋል። ከእነዚህም ውስጥ የሬድዮ ብሮድካስት አገልግሎት አንዱ ሲሆን የአሜሪካ ድምፅ ራዲዮ (VOA) ፣ ዶቼቬሌ፣ እና ቢቢሲ ወርልድ ሰርቪስ ዋነኛዎቹ ነበሩ።
በቀዳማዊ ሃይለስላሴ ዘመነ መንግስት ወቅት የአሜሪካ ድምፅ ራዲዮ (VOA) ዋና ዓላማ የሶቨየት ህብረት ኮሙኒስት ርዕዮተ ዓለም በኢትዮጵያ ውስጥ እንዳይስፋፋ መግታት ነበር። በሌላ በኩል ደግሞ የአሜሪካ የካፒታሊዝም ርዕዮተ ዓለም፣ እሴት እና ባህል ኢትዮጵያ ውስጥ እንዲስፋፉ እና ስለመንግስት በጎ መረጀዎችን በማሰራጨት ሕዝባዊ ቅቡልነት እንዲኖረው ጥረት አድርጓል። ደርግ ስልጣን በያዘበት ወቅት፣ VOA አማራጭ የመረጃ ምንጭ ሆኖ አገልግሏል። ይህም ስለ ሰብዓዊ መብት ረገጣ፣ ስለ ቀይ ሽብር እና ስለ ደርግ የፖለቲካና የኢኮኖሚ ውድቀቶች ዘገባዎችን በማቅረብ በደርግ አስተዳደር ላይ ሕዝቡ ጥርጣሬ እንዲኖረው፣ በአመራሮቹ መካከል ታማኝነት እና መተማመን እንዲጠፋ፣ የእርስ በርስ ጥርጣሬ እንዲነግስና መከፋፈል አንዲኖር በማድረግ ከፍተኛ አስተዋፅኦ አድርጎ ነበር። ሆኖም፣ ምንም እንኳ VOA በአሜሪካ የሚደገፍ የመገናኛ ብዙኃን መሆኑ ግልጽ የፕሮፓጋንዳ መሣሪያ ተደርጎ እንዲታይ ቢያደርገውም፣ ከቢቢሲ ያነሰ ተዓማኒነት ነበረው።
ቢቢሲ እንደ አብዮት አቀጣጣይ
የእንግሊዝ መንግስት በዋናነት የአሜሪካ መራሹ የዓለም ስርዓት ደጋፊ በመሆን የሶቨየት ሕብረት ርዕዮተ አለም የሆነው ኮሚንዝም በምዕራብ አውሮፓ እና በቀድሞው ቅኝ ግዛቶቿ በአፍሪካ ሃገራት ውስጥ እንዳይስፋፋ በመረጃ ጦርነት ረገድ ከፍተኛ አስተዋፅኦ አድርገዋል። ኢንፎሜሽን ምርምር ክፍል (IRD) የተሰኘ ማቋቋምና ትርክት በማምረት በህትመትና በብሮድካስት መገናኛ ብዙሃን በማሰራጨት የሶቨየትን መስፋፋት ለመገደብ ጥረት አድርገዋል። የጆርጅ ኦርኔል ዘመን ተሻጋሪ ድርሰት የሆኑት Animal Farm እና 1984 የሶቨየትን ኮሚንስታዊ አምባገነን መንግስትና ስርዓት ለማጠልሸት በዚሁ ፕሮጀክት ውስጥ የተፃፉ ነበሩ። በቅኝ ግዛት ሃገራቸው ውስጥ ኮሚኒዝም ሌላኛው አይነት ሶሻል ኢምፔሪያሊዝም፣ ፀረ-ሃይማኖት እና ሉዓላዊነት መሆኑን በመስበክ የኮሚኒዝምን መስፋፋት ለመመከት ችለዋል።
ሆኖም ግን ወደ ኢትዮጵያ ስንመጣ ምንም እንኳ እንግሊዝ የአሜሪካ አጋር ብትሆንም የእንግሊዝ ብሮድካስቲንግ ኮርፖሬሽን (BBC) ኮሚንዝም ወደ ኢትዮጵያ እንዳይገባ በመመከት ረገድ ያደረገው ጥረት ተቃራኒው ነበር። ሚስጢራዊነቱ አብቅቶ ለሕዝብ ይፋ የሆነ በሲአይኤ በ1976 ዓመተ ምህረት የተጠና “BBC’s Radicalization of Ethiopian Students” የተሰኘ የጥናት ሰነደ፣ ይህን ተቃርኖ በግልፅ ያሳያል። በዚህ ጥናት መሰረት ቢቢሲ አማርኛ እና እንግሊዘኛ የአሜሪካ አጋር በነበረው የቀዳማዊ ሃይለስላሴ መንግሥት ላይ ማርክሲስታዊ አብዮት እንዲቀሰቀስና እንዲስፋፋ የኢትዮጵያ ዩኒቨርስቲ ተማሪዎችን ፅንፈኛ (radicalised) በማድረግ በኩል አቀጣጣይ ነዳጅ ካታሊስት ሆኖ አገልግሏል።
አንዳንዶች ይህ ሆን ተብሎ የተደረገ ሳይሆን ቢቢሲ በወቅቱ በመንግስት በኩል ሲፈፀሙ የነበሩው የመልካም አስተዳድር ችግሮችን በመለየት እውነትን የመዘገብ የጋዜጠኝነት መርሆዎች ሳቢያ የተፈጠረ ያልታሰበ ውጤት እንደሆነ መከራከሪያ ቢቀርቡም በሌሎች አፍሪካ ሃገራት ላይ በግልጽ ሲከተለው የነበረው ፀረ ኮሚኒስት አቋም እና ስለ ኢትዮጵያ አብዮት ከዘገባቸው ዘገባዎች አንፃር ከመረመርነው የእንግሊዝን የውጭ ጉዳይ ፓሊሲ ግብ ለማስፈፀም የተፈፀመ እንደሆነ መረዳት አይከብድም።
ቢቢሲ አማርኛ አገልግሎት ከኢትዮጵያ መንግሥት ቁጥጥር ውጪ የሆነ የመገናኛ ብዙኃን እንደመሆኑ፣ ተማሪዎች በሌላ የመረጃ ምንጮች የማያገኙትን መረጃ ሳንሱር ሳያደርግ በመዘገብ፣ በንጉሱ አገዛዝ ሥር የነበረውን የመንግሥት ሙስና እና የኢኮኖሚ ውድቀቶችን ሪፖርት ማድረግ እንዲሁም እንደ ኩባ፣ ቬትናም እና ሌሎች የአፍሪካ አገራት ባሉ ሃገሮች ስለነበሩ ዓለም አቀፍ ሶሻሊስት እና ፀረ-ቅኝ ግዛት እንቅስቃሴዎች በመዘገብ ተማሪዎች የራሳቸውን ትግል የሚረዱበትን ርዕዮተ ዓለማዊ ማዕቀፍ ለመቅረፅ ችሏል።
ከዚህ አንቀፃር የታሪክ ተመራማሪ ብሃሩ ዘውዴ “Documenting the Ethiopian Student Movement: An Exercise in Oral History” በተሰኘ የጥናት ፅሁፍ የአዲስ አበባ ዩንቨርስቲ ተማሪዎች በሌላ በአፍሪካ ቅኝ ግዛት ሃገራት በሚነሱ ሕዝባዊ የፀረ-ቅኝ ግዛት ተቃውሞዎችን እና ሰብአዊ ጉዳቶችን ቢቢሲ ስለሚዘግብ ተማሪዎቹ ዜናውን በመስማት አጋርነታቸውን ለማሳየት ሰልፍ ይወጡ እንደነበር ይገልፃል። የዚህ ሰለፍ መሪዎች ደግሞ የማርክሲስት ሌሊኒስት ርዕዮት ተከታዮች ናቸው።
ቢቢሲ በስደት ላይ ለነበሩ የኢትዮጵያ ተቃዋሚዎች እና ምሁራን መድረክ በመስጠት፣ ፀረ-መንግሥት ትርክቶችን ያጠናክር ነበር። ኬንያ መቀመጫውን ያደረገው ቢቢሲ ከቀዳማዊ ኃይለስላሴ ዩንቨርስቲ በስነ ምግባር ግድፈት የተባረረውን ፅንፈኛውን ኮሚንስት ብርሃነመስቀል ረዳኢን በጋዜጠኝነት በመቅጠር እንዳሰራው አምባሳደር ታደለች ኃይለሚካኤል “ዳኛው ማነው” በተሰኘው መፅሃፏ ላይ በግልጽ ፅፋለች። ብርሃነ መስቀል የቅጣት ጊዜውን በቢቢሲ ጋዜጠኝነት በማገልገል እና ተመልሶ ትምህረቱን ለመቀጠለው ወደ ዩኒቨርስቲው ከገባ በኋላ የተማሪዎችን የአመፅ እንቅስቀሴ በመምራት፣ አውሮፕላን በመጥለፍ፣ እና የሽምቅ ውጊ በማደራጀትና በመምራት በአብዮት ስም የኢትዮጵያን መንግስት በማዳከም ከፍተኛ አስተዋፅኦ እንዳደረገ ልብ ይሏል።
በጣም ወሳኙ ነጥብ ቢቢሲ ገለልተኛነት አለው የሚል እምነት በተማሪዎች ዘንድ መፍጠር ስለቻለ በግልፅ ከሚታዎቁት እንደ VOA ወይም ሬዲዮ ሞስኮ ካሉ የሃያላን ሃገራት የፕሮፓጋንዳ መሣሪያዎች የበለጠ ተዓማኒነት ነበረው። ቢቢሲ የነበረው ተፅዕኖ ከሶቪየት ፕሮፓጋንዳ ጋር በገለልተኛነት የሚጣጣምና የሚደጋገፍ ስለነበር የሶቭየትን ግብ በማሳካት በኩል ትልቅ አበርክቶት ነበረው። ሲአይኤ ባደረገው ትንተና መሠረት፣ በወቅቱ የተደረጉ ከአንድ ሺህ በላይ የሆኑ የተማሪዎች አድማና ተቀውሞ መነሻ የቢቢሲ ዘገባ እንደሆነ እና የመልካም አስተዳደር ችግሮችን በማጋለጥ የአሜሪካ ስትራቴጂክ አጋር የነበረው የቀዳማዊ ሃይለስላሴ መንግስትን በእጅጉ በማዳከም ከፍተኛ አስተዋፅኦ አድርጓል።
በመጨረሻም ቢቢሲን ያዳምጡ የነበሩት ተማሪዎች የማርክሲስት ፓርቲዎችን በመመሥረት እና የአዲሲቷን ኢትዮጵያ ርዕዮተ ዓለም በመቅረጽ የጃንሆይን አስተዳደር በአመጽ በመጣል ሃገሪቷ ወታደራዊ ጊዜያዊ አስተዳደር ደርግ እጅ ላይ እንድትወድቅ በማድረግ፣ በሂደትም የሶቨየት ሕብረትን ርዕዮት ዓለም በመቀበል በጥገኝነት ያደረ መንግስት እንዲፈጠር ከፍተኛ አስተዋፅኦ አድርገዋል። ኢትዮጵያም የቀዝቃዛው የዓለም ጦርነት በምዕራቡ ዓለም አሸናፊት እስከተጠናቀቀበት ድረስ ቢቢሲን እያዳመጡ ፅንፈኛ ተማሪዎች የሽምቅ ወጊያን እንደ ትግል ስልት በመያዝ ከደርግ መንግስት ጋር በመዋጋት በማያባራ ጦርነት ውስጥ ለረዥም ጊዜ ቆየች።
የሶቪየት ኅብረት ስትራቴጂ እና ሬዲዮ ሞስኮ
በኢትዮጵያ በኩል ያለው ስትራቴጂያዊ ጥቅም ወደ ሶቪየት ኅብረት ከተሸጋገረ በኋላ፣ የሶቪየት ሚዲያ በኢትዮጵያ ውስጥ የኮሚኒስት ርዕዮተ ዓለምን ለማጠናከር እና የምዕራባውያንን ተፅዕኖ ለመመከት ከፍተኛ ጥረት አድርጓል። ሬዲዮ ሞስኮ ዋናው መሣሪያ ሲሆን፣ ዋና ዓላማው የደርግን አገዛዝ ህጋዊነት ማጠናከር ነበር።
ሬዲዮ ሞስኮ የምዕራባውያን ኃይሎችን እንደ “ኢምፔሪያሊስቶች” እና “የዓለም ሰላም ጠላቶች” በመፈረጅ ፀረ-ምዕራባዊ ፕሮፓጋንዳ ያሰራጭ ነበር። የሶቪየት ሚዲያ ስለ ማርክሲዝም-ሌኒኒዝም መሠረታዊ መርሆች ፕሮግራሞችን በማቅረብ ርዕዮተ ዓለማዊ ትምህርትን ለማስፋፋት ሞክሯል። በተጨማሪም፣ በኦጋዴን ጦርነት ወቅት ኢትዮጵያን “የአብዮት ተከላካይ” በማለት የሶቪየትን ወታደራዊ ድጋፍ ህጋዊ ለማድረግ ትልቅ ሚና ተጫውቷል።
በተቃራኒው ቢቢሲና ቪኦኤ የደርግ መንግስትን የሰብአዊ መብት ረገጣ፣ የቀይ ሽብር ወንጀሎችን በማጋለጥ፣ የተጋነነ የረሃብ ዘገባዎችን በመስራት፣ ስለ ደርግ የፖለቲካና የኢኮኖሚ ውድቀቶች ዘገባዎችን በማቅረብ እና ለተቃዋሚዎች አማራጭ ድምፅ ሆነው በማገልገል ኢትዮጵያ ውስጥ የሶቪየትን ሥርዓት ቅቡልነትን በማናጋት እና የደረግ አስተዳደር እንዲዳከም በማድረግ በመጨረሻም ኢትዮጵያ የግዛት አንድነቷን እንድታጣ ትልቅ ሚና በመጫዎት የሃገራቸውን ስትራቴጂክ ግቦች አሳክተዋል።
እንደ መውጫ ፡ የተገኘ ትምህርት
በአጠቃላይ በቀዝቃዛው ጦርነት ወቅት የመረጃ ጦርነቱ በኢትዮጵያ የፖለቲካ ምኅዳር ውስጥ የየሃያላን አገራትን ስትራቴጂያዊ ግቦች ለማሳካት ወሳኝ መሣሪያ ሆኖ አገልግሏል። በወቅቱ ቢቢሲ በሌሎች ሃገሮች ከሚከተለው ፀረ ኮምኒስት አቋም አንፃር በኢትዮጵያ ውስጥ ሲከተለው የነበረው ፓሊሲ ተቃራኒውን መሆኑ ከዋናው የአሜሪካ ስትራቴጂክ ግብ በተለየ ሁኔታ እንደ እንግሊዝ ያሉ የአሜሪካ አጋር ሃገራት የራሳቸውን ስትራቴጂ ግብ ለማሳካት የሚያደርጉትን የመረጃ ጦርነት ጥረት የሌላኛውን ኃያል አገር ስትራቴጂያዊ ግብ (የሶቪየትን የኮሙኒዝም መስፋፋት) ሊያግዝ እንደሚችል መረዳት ይቻላል።
በተጨማሪም የውጭ ሃገር ሚዲያዎች የሃገራቸውን ስትራቴጂክ ግብ ለማሳካት የሃገር ውስጥ የመልካም አስተዳደር ችግሮችን እንደ ጦር መሳሪያ በመጠቀም በመንግስትና በህዝብ መካከል፣ በሕዝብ እና በዲሞክራሲ ተቋማት መካከል፣ በሕዝብ ለሕዝብ ማካከል ጥርጣሬን በመዝራት፣ መተማመንን በመሸርሸር፣ ሃገሪቱ የግዛት አንድነቷን እንድታጣ አልፎ ተርፎም ለረጅም ጊዜ በጦርነት እንድትቆይ ሊያደርግ የሚችል አቅም እንዳለ መረዳት ይገባል።
በመሆኑም እንደ ሃገር አሁን ባለንበት የባለብዙ ሃያላን ሃገራት የዓለም ስርዓት ውስጥ ሃያላን ሃገራት ብሄራዊ ስትራቴጂክ ጥቅማቸውን ለማስከበር በሚያደርጉት የመረጃ ጦርነት ጥረት ውስጥ በተመሳሳይ ጎራ ውስጥ ያሉ የሚመስሉን አጋር ሃገራት በሃገራችን ውስጥ ያላቸው ስትራቴጂ ፍላጎት እና ጥቅም ማስከበሪያ የመረጃ ጦርነት ስልት የተለያየ ሊሆን ስለሚችል ይህንኑ በመመርመርና በመረዳት ተገቢውን የመከላከል እና መልሶ የማጥቃት ስልት በመቀየስ ይገባል።
እንዲሁም የፓለቲካ ሃይሎች፣ የመንግስት አመራሮች፣ የዲሞክራሲ ተቋማት፣ ተመራማሪዎች፣ ሊህቃን፣ የሃይማኖት ተቋማት፣ ተማሪዎች፣ ታዋቂና ተፅዕኖ ፈጣሪ ሰዎች በጠቅላላው የውጭ ሃገር ሚድያዎች የሃገራቸውን ስትራቴጂክ ግቦችን ለማሳካት ጥቅም ላይ የሚውሉ መሳሪያዎች መሆናቸውን በመረዳት የሃገር ውስጥ ነፃና ገለልተኛ መገናኛ ብዙሃን የሚቋቋሙበትና የሚጠናከሩበትን አቅም ለመፍጠር የድርሻቸውን መወጣት አለባቸው።
ማስታወሻ ፡- የዚህን ፅሁፍ ክፍል ሁለት “በዲጅታል ዘመን የመረጃ ጦርነት በባለብዙ ሃያላን ሃገራት የዓለም ስርዓት ተግዳሮትና መፍትሄዎቹ ” በሚል ርዕስ በሚቀጥለው ሳምንት ለንባብ የምናቀርብ ይሆናል፡፡
ፌስቡክ፡ https://web.facebook.com/addisreporternews/
ዌብሳይት፡ https://addisreporter.com/
ኢሜል፡ info@addisreporter.com
ቴሌግራም፡ https://t.me/addisreporter11
X፡ https://x.com/addisreporter
ስልክ ቁጥር፡ +251981866434 / +251116393393
