“ትህነግ በትግራይ ምርጫ አይደረግም” ሲል ቅድመ ሁኔታ አስቀመጠ፤ “ይህ የጦርነት አወጅ ነው፤ ፌደራል መንግስትን መተናኮስ ነው”

አዲስ ሪፖርተር – የትግራይ ሕዝብ ነጻ አውጪ ግንባር / ትህነግ “በክልሌ ምርጫ አይደረግም” ሲል ቅድሚያ ዳግም ዕውቃና እንዲመለስለት ማስጠንቀቁን በገሃድ የታወጀ ጦርነት ሲል የሳልሳይ ወያነ ትግራይ ፓርቲ አመለከተ። እጩዎች ወደ ትግራይ ከተላኩ እርምጃ እንደሚወሰድባቸው በአደባባይ ተገልጿል። አሁን ጉዳዩ ያለው የፌደራል መንግስት ጋር ነው። ህግ መከበር አለበት ብሏል።

የፌደራል ምርጫ ቦርድ ትህነግን “ኃይልን መሠረት ባደረገ የአመፃ ተግባር ላይ መሳተፉን” ወይም ጠብመንጃ አንስቶ መንግስት በኃይል ለመገለበጥ መሞከሩ በመረጋገጡ፣ በ2013 ዓ.ም. ከፓርቲነት ሰርዞት ነበር፤ በሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት በአሸባሪነት ተፈርጆ ነበር። ይሁን እንጂ በገሃድ ጦርነት ከፍቶ ስለነበርና ይህም በአገሪቱ የምርጫ ቦርድ የፓርቲዎች ስነምግባር ደንብ የማይፈቀድ ቢሆንም በፕሪቶሪያው የሰላም አማራጭ መሰረት የአሸባሪነት ፍረጃው ተነሶቶለት በድጋሚ “በልዩ ሁኔታ” መመዝገቡ ይታወሳል።

ከዚያ በሁዋላ በሂደት ፓርቲው ራሱን ለምርጫ ቦርድ ህግ በማስገዛት መንቀሳቀስ ባለመቻሉ የተለያዩ ማስጠንቀቂያዎች ሲሰጡት ቆይቷል። ውይይትና የደብዳቤ ምልልስ ተካሂዷል። በመጨረሻም የኢትዮጵያ ብሔራዊ ምርጫ ቦርድ፣ ትህነግ ጉባኤ ከመጥራት ጀመሮ አንድ ሕጋዊ ፓርቲነት ማሟላት የሚገባዉን መስፈርቶች እንዲያሟላ የጊዜ ገደብ ቢሰጠውም ሊያሟላ ባለማቻሉ ከግንቦት 5 ቀን 2017 ዓ.ም ጀምሮ ከፖለቲካ ፓርቲነት መሰረዙን ማስታወቁ ይታወሳል።

ይህ በእንዲህ እንዳለ ነው ትህነግ “ምር ጫ በትግራይ ክልል አይከናወንም” ሚዲያዎችን ጠርቶ በይፋ በመላው አገሪቱ ሊከናወን እቅድ የተያዘለትን ምርጫ ያወገዘው። ይህን የሰማው ሳልሳዊ ወያኔ ” ትህነግ ጦርነት አውጇል” ሲል ውሳኔው ትንኮሳ እንደሆነ ገልጿል።
“የትህነግ ሕጋዊ ሰውነት ሳይመለስ በትግራይ ምንም ምርጫ አይኖርም” ሲል ትህነግ አዲስ በሾመው ቃል አቀባዩ በኩል ማስታወቁን የሳልሳይ ወያነ ትግራይ ፓርቲ ሊቀመንበር አሉላ ኃይሉ “ይህ የጦርነት አዋጅ ነው” ብለዋል።

አዲሱ የትህነግ ቃል አቀባይ አቶ ሚካኤል አስገዶም ትናንት በመቀለ ለሚገኙ የራሱ ሚዲያዎችና የጀርመን ድምጽ በሰጡት መግለጫ ምርጫ ቦርድ የትህነግን ህጋዊ ሰውነት ካልመለሰ መጪው ምርጫ በትግራይ እንደማይካሄድ መናገራቸው ተሰምቷል።

“ትህነግ ችግር ውስጥ ነው ማለት የትግራይ ህዝብም ችግር ውስጥ ነው፣አብዛኛው የትህነግ አመራር ምሁራንና ወጣቶች ናቸው፣ ትህነግ ሊነቀልም ሊተከልም የሚችለው በትግራይ ህዝብ ብቻ ነው” ሲሉ አዲሱ ቃል አቀባይ አመልክተዋል።

ለአዲስ ሪፖርተር አስተያየታቸውን የሰጡ ከፍተኛ የጦር አመራር ” ትህነግን እናጠፋለን የሚለውን ፉከራ ትህነግ የትግራይ ህዝብ መጥፋት አድርጎ ቅስቀሳ እንደሚሰራበት ሊታወቅ ይገባል” በማለት ከየአቅጣጫው የሚነገሩ ዜናዎችና መግለጫዎች ጥንቃቄ እንደሚያሻቸው ማመልከታቸውን ትሀንግ ይህን መግለጫ ከማውታቱ በፊት ዘገበን ነበር።

ቃል አቀባዩ የኢትዮጵያ መንግስት የፕሮቶሪያን ስምምነት ተግባራዊ ከማድረግ ይልቅ የታጠቁ ቡድኖችን እያንቀሳቀሰና እያስታጠቀ መሆኑን እና ድሮኖችን ጭምር እየተኮሰ መሆኑን አመልክተዋል። ቃል አቀባዩ ይህን ሲሉ እነሱ የሚመሩት ታጣቂ ኃይል ለምን ጉዳይ አፋርን ወሮ እንደነበር ስለማስረዳታቸው ወይም ስለመጠየቃቸው ያሉት ነገር የለም። በተለያዩ የመረጃ አውታሮች እንደተሰማው የትህነግ ኃይል ሶስት የአርሚ ኃይሎችን አሰልፎ አፋር ክልልን ዘልቆ በመግባት ቻይና ካምፕ ሰፎሮ ባለበት የድሮን ጥቃት ተሰንዝሮበት የሰውና የቁስ ኪሳራ አጋጥሞታል። ቃለ አቀባዩ መንግስትን በዚህ ደረጃ ሲከሱ ፓርቲያቸው ትህነግ ስለሚያደራጃቸውና በገሃድ ውለታ ፍጽሞ አብሯቸው ስለሚሰራው ታጣቂዎች ስለመተየቃቸው የታወቀ ነገር የለም።

ምንም እንኳን የፌዴራል መንግስት ስምምነቱን ተግባራዊ ለማድረግ ያለው ፍላጎት ዝቅተኛ ቢሆንም፣ ትህነግ ግን አሁንም ስምምነቱን ለማስቀጠል ዝግጁ መሆኑን ተናግረዋል። ቃል አቀባዩ ወደ ወልቃይት የተጀመሩ የአየር በረራዎች ተፈናቃዮች እየተመለሱ ነው ለማለት እና ለሚዲያ ፍጆታ ለማዋል እንደሆነ መናገራቸውን መግለጫውን የጠቀሱ እየጠቆሙ ነው።

ከምርጫ በፊት ህጋዊ ሰውነት ይመለስ ለጀረመን ድምጽ ከተናገሩት

«ምርጫው እየመጣ መሆኑ ይታወቃል።ግን ምርጫው ከመምጣቱ በፊት ከለአግባብ የተሰረዘውን ህጋዊነት መመለስ አለበት የሚል ነው። ምክንያቱም ከለአግባብ ነው ህጋዊነቱ የተቀማው ህጋዊ መሰረትም የለውም ህገመንግስታዊ መሰረትም የለውም።ተደራድረን በእኩል ተስማምተን በሁለታችንም በኩል እንደ ሀገር በፌደራል መንግስቱም በትግራይ መንግስትም በኩል ያለውን ነገር አብረን ተደራድረን እንድንፈታ ነው የተደራደርነው። ስለዚህ ምክንያት በሌለበት መሰረዝ ትክክል ስላልሆነ ምርጫ ከመምጣቱ በፊት ወደ ፕሪቶሪያው ስምምነት ተመልሰን ህጋዊ ሰውነቱ መመለስ አለበት»ብለዋል።

ህወሓት ከኅዳር 8 ቀን እስከ ኅዳር 13//2018 ዓ.ም. የማዕከላዊ ኮሚቴ ስብሰባ ማካሄዱን የገለፁት ቃል አአቀባዩ ፓርቲው ሕጋዊ ሰውነቱ እንዲመለስ እና የፕሪቶሪያውን የሰላም ውል ተግባራዊ እንዲሆን ውሉን አቋረጠ ካሉት የፌደራል መንግስት ጋር ድርድር ማድረግ ቀጣይ የፓርቲው እርምጃ መሆኑን አመልክተዋል።ከዚህ ባሻገር በስምምነቱ አደራዳሪ የነበሩ አካላት ስምምነቱን ዳር እንዲያደርሱትም ጥሪ አቅርበዋል።

«የፕሪቶሪያው ስምምነት ተባብረን ነው መፈፀም ያለብን ሁላችንም ማክብር ነው ያለብን ብለን እስከመጨረሻው ድረስ የበኩላችንን ጥረት እያደረግን ነው ሁላችንም።በዚህ ነው እየሄድን ያለነው ።በሌላ በኩል ደግሞ አደራዳሪዎቹ የዓለም ማህበረሰብ የአፍሪቃ ህብረትም የአውሮፓ ህብረትም የጀመሩትን የማደራደር ስራ እስከመጨረሻው እንዲያደርሱት በድርድሩ እና በፈረምነው መሰረት እንድዲዳኙን ጥያቄዎች እያቀረብን ነው ያለነው።ሃላፊነታቸውን እንዲወጡ ጥሪ አቅርበናል።ይወጣሉ ብለን ተስፋ እናደርጋለን።» ሲሉ ገልፀዋል።

ትህነግ በፕሪቶሪያው ስምምነት አንዱና በዋናነውት የተስማማው አድርጎት የነበረውን ሕገወጥና ለጦርነቱ ዋና ምክንያት የሆነ ምርጫ ህገወጥ እንደሆነ ማመኑ፣ ምርጫው ውድቅ እንደሚሆንና አዲስ ሁሉንም ያካተተ ግዚያዊ አስተዳደር እንደሚመሰረት፣ በሚመሰረተው ጊዜያዊ አስተዳደር ውስጥ የፌደራል መንግስት እኩሉን እንዲይዝ፣ ትህነግ ሰራዊቱን በመልሶ ማቋቋም እንዲበትን የሚሉት ይገኙበታል። ቃል አቀባዩ በድርጅት ደረጃ

የፕሪቶሪያውን ስምምነት ተግባራዊ ለማድረግ መወሰኑን ሲያስታውቁ በስምምነቱ የተዘረዘሩትን ስለመፈጸማቸው ያሉት ጉዳይ መግለጫውን በተከታተሉት አካላት አልተገለጸም። የሳልሳይ ወያነ ትግራይ ፓርቲ ሊቀመንበር አሉላ ኃይሉ ለአዲስ ሪፖርተር እንዳሉት ካሁን በሁዋላ ጉዳዩ የፌደራሉ መንግስት ነው። መንግስት ህግ ሊያስከብር ይገባል። ሌላ አስተያየት ሰጪ የአርሚ አመራር ” አሁን መንግስት መላ ትግራይን ቢቆጣጠር የሚተባበሩት ራሳቸው የእኛ ታጣቂዎች ናቸው” ብለዋል።

ፌስቡክ፡ https://web.facebook.com/addisreporternews/
ዌብሳይት፡ https://addisreporter.com/
ኢሜል፡ info@addisreporter.com
ቴሌግራም፡ https://t.me/addisreporter11
X፡ https://x.com/addisreporter
ስልክ ቁጥር፡ +251981866434 / +251116393393